Czê¶æ kluczowych dla nas innowacji powsta³a dziêki tytanicznemu po¶wiêceniu wynalazcy. O tysi±cach prób przeprowadzonych przez Thomasa Edisona, ¶lêcz±cego nad ¿arówk±, s³yszymy po dzi¶ dzieñ. Tyle ¿e to akurat przyk³ad, który obrós³ w mity. Po latach nie ma bowiem absolutnie ¿adnego dowodu na to, ile prób musia³ przeprowadziæ amerykañski wynalazca i przedsiêbiorca, który zreszt± by³ znany ze swojej butno¶ci i oskar¿any o przypisywanie sobie zas³ug innych osób.
Lata pracy
Udokumentowanym przyk³adem takiego wynalazcy jest Chester Carlson. Ma³o kto wie, ¿e to w³a¶nie dziêki niemu mo¿emy dzi¶ z tak± ³atwo¶ci± kopiowaæ dokumenty. Absolwent s³ynnego amerykañskiego uniwersytetu Caltech chcia³, by by³o to mo¿liwe w warunkach domowych. Próby z u¿yciem ró¿nych substancji chemicznych prowadzi³ niemal dekadê. Wreszcie opracowa³ zadowalaj±c± metodê, a przez kolejne piêæ lat konstruowa³ maszynê, która umo¿liwia³a wykonanie kopii bez biegania po laboratorium z ró¿nymi odczynnikami.
Kiedy by³ ju¿ pewien, ¿e odnalaz³ klucz do zrewolucjonizowania ¶wiata, spotka³o go wielkie rozczarowanie. Pomimo wizyty w 20 ró¿nych firmach nikt nie by³ zainteresowany jego wynalazkiem.
Carlson trafi³ na mur z prostego powodu: spotyka³ siê z wysoko postawionymi cz³onkami zarz±dów firm. Mê¿czy¼ni ci nie rozumieli, ¿e mo¿na mieæ problem z kopiowaniem danych, bo zatrudniali sztaby maszynistek. Kiedy zatem zapragnêli, by jaki¶ dokument powieliæ, po prostu podnosili s³uchawkê telefonu i wydawali polecenie.
Ostatecznie wynalazek Amerykanina sta³ siê jednak sercem urz±dzenia, które dzi¶ znamy jako kserokopiarkê. Wynalazek odkupi³a firma Haloid, która skonstruowa³a pierwsz± rynkow± maszynê kopiuj±c± o nazwie XeroX. Okaza³a siê tak wielkim komercyjnym sukcesem, ¿e sta³a siê nazw± firmy istniej±cej do dzi¶.
Przypadkowe innowacje
Czasami o powstaniu innowacji decyduje kompletny przypadek. Tak by³o w przypadku kuchenki mikrofalowej. Nikt nie planowa³ wynalezienia urz±dzenia, które bêdzie podgrzewa³o ¿ywno¶æ.
W 1947 roku Percy Spencer pracuj±cy w firmie zbrojeniowej Raytheon zauwa¿y³ co¶ dziwnego. Podczas pracy nad systemem radarów w³o¿y³ rêkê do kieszeni swojego fartucha i odkry³, ¿e znajduj±cy siê w ¶rodku batonik stopi³ siê. Firma postanowi³a zmonetyzowaæ przypadkowy wynalazek i wprowadzi³a na rynek pierwsz± kuchenkê mikrofalow± bazuj±c± na odkryciu Spencera. Waga 300 kg oraz cena 5000 dolarów nie odstraszy³a ówczesnych konsumentów - kuchenki mikrofalowe sta³y siê czê¶ci± naszego ¿ycia. I na szczê¶cie nie s± ju¿ tak ciê¿kie.
Zdarza siê, ¿e wynalazki powstaj± przez przypadek. Tak by³o z teflonem. Roy J. Plunkett eksperymentowa³ z gazami. Rankiem odkry³, ¿e jedna z fiolek w jego laboratorium pokry³a siê woskowym filmem, który bardzo trudno by³o usun±æ. Substancja, która powsta³a w wyniku jego eksperymentów to Politetrafluoroetylen. Teflon to jej nazwa handlowa. W³a¶ciwo¶ci substancji, która topi siê w 327 stopniach i jest bardzo ¶liska postanowiono wykorzystaæ. Dzi¶ pokryte s± ni± m.in. patelnie, tkaniny, czê¶ci maszyn.
Wojskowe tajemnice
Innowacje od zawsze wi±za³y siê z wojskiem – wy¶cig zbrojeñ jest równie¿ wy¶cigiem na pomys³owo¶æ. Wiele wynalazków, które towarzysz± nam ka¿dego dnia, ma w³a¶nie takie korzenie. Nawet srebrna ta¶ma klej±ca, która dzi¶ pozwala prowizorycznie naprawiæ wiele przedmiotów, wymy¶lona zosta³a na potrzeby ¿o³nierzy. Wojskowi wymy¶lili te¿ klej b³yskawiczny typu "Kropelka". Zawdziêczamy im równie¿ co¶, bez czego naprawdê trudno dzi¶ funkcjonowaæ – internet i GPS.
Oblicza innowacji bywaj± jednak inne. Czasami zamiast przypadku lub wytê¿onej pracy, lepiej sprawdza siê ewolucja – udoskonalenie ju¿ istniej±cego produktu czy us³ugi i wykorzystanie w nowy sposób dostêpnych rozwi±zañ.
Innowacje kochaj± biznes
Biznesow± innowacje, która zrewolucjonizowa³a ¶wiat wprowadzi³... McDonald. Trudno sobie wyobraziæ, ¿e co¶ tak prozaicznego jak ciep³y posi³ek, który mo¿na otrzymaæ szybko, trzeba wymy¶liæ. A w³a¶nie tak by³o.
Richard i Maurice McDonald w 1940 roku otworzyli restauracjê dla zmotoryzowanych. Proces zamówienia wygl±da³ jednak koszmarnie: klient wchodzi do restauracji, d³ugo przegl±da³ menu, by czêsto cofn±æ siê do samochodu i spytaæ wspó³towarzyszy podró¿y, na co maj± ochotê.
Bracia McDonald zrozumieli, ¿e musz± dokonaæ fundamentalnej zmiany . Zamknêli wiêc restauracjê i ca³kowicie j± przebudowali. W nowo otwartym lokalu kuchnia przypomina³a liniê produkcyjn±. Wszystko by³o zmechanizowane, a ka¿dy pracownik mia³ konkretne, przydzielone zadanie. Posi³ki przygotowywano jak na ta¶mie produkcyjnej – oprócz jako¶ci liczy³o siê te¿ tempo. Istotny by³ te¿ ograniczony wybór. Ta zasada przy¶wieca restauracjom fast-food do dzi¶.
¦wietnym przyk³adem takiej innowacji jest Uber. Firma nie wymy¶li³a ani smartfonów, ani samochodów, nigdy nie by³a te¿ korporacj± taksówkow±. Travis Kalanick, za³o¿yciel spó³ki, umiejêtnie z³o¿y³ w ca³o¶æ wszystkie niezbêdne elementy: skomunikowa³ osoby, które chc± dorobiæ do pensji, z tymi, które poszukuj± wygodnego ¶rodka transportu. Uber, który z pewno¶ci± mo¿na uznaæ za prze³omowy patent w zakresie transportu, jest wiêc przyk³adem ewolucji.
Zdarza siê te¿, ¿e innowacyjno¶æ polega na umiejêtnym po³±czeniu tego, co ju¿ wymy¶lono. Ma³o tego z biegiem lat takie nowatorskie po³±czenie jest wzorem dla innych. Staje siê elementem tradycji. Przyk³adem jest piwo Pilsner Urquell. W pilzneñskim browarze po³±czono nowatorsk±, ale znan± metodê dolnej fermentacji z filtrowaniem i potrójn± dekokcj± (to unikalna metoda zacierania s³odu browarnego). Dzi¶ taka metoda wytwarzania piwa uznawana jest za jedn± z najbardziej szlachetnych, chocia¿ ponad sto lat temu uchodzi³a za nowatorsk±.
Sposobem na innowacjê jest po³±czenie istniej±cych metod w jedn± ca³o¶æ. W taki sposób powsta³o piwo Pilsner Urquell w pilzneñskim browarze. Piwowarzy po³±czyli nowatorskie, ale wykorzystywane wcze¶niej metody - doln± fermentacjê (wprowadzono j± w Niemczech), filtrowanie i potrójn± dekokcjê(unikaln± metodê zacierania s³odu browarnego, która sprawia, ¿e otrzumuje siê piwa o pe³niejszym smaku)... Chocia¿ aktualnie metoda jest znana, to wykorzystuje j± niewiele browarów - podnosi bowiem koszty. Na szczê¶cie s± jednak takie, które z niej korzystaj±, daj±c nam wyj±tkowy smak piwa. Plzenský Prazdrojspopularyzowa³ te¿ innowacyjn± wówczas technikê filtrowania piwa, która wcze¶niej nie by³a powszechnie znana.
Niektórzy twierdz±, ¿e era innowacji dobiega koñca. Mamy ju¿ przecie¿ zamki b³yskawiczne, rzepy, tabletki w blistrach, zapalniczki jednorazowe i ca³± masê przedmiotów, które kto¶ kiedy¶ wymy¶li³. Czy czekaj± nas jeszcze jakie¶ prze³omowe innowacje? Do wynalezienia jest ca³kiem sporo. Futurolodzy twierdz±, ¿e bez opracowania nowych metody uzyskiwania energii, takich jak opanowanie zimnej fuzji, nasza cywilizacja nie wkroczy na nowy poziom. Na prze³om czekamy te¿ w informatyce – wci±¿ czekamy na komputery kwantowe z prawdziwego zdarzenia, a tak¿e na wydajniejszy system komunikacji oparty na nastêpcach technologii 5G.
Mo¿e siê jednak okazaæ, ¿e najwiêkszego prze³omu dokona kto¶, kto umiejêtnie po³±czy istniej±ce dzi¶ innowacje.